Hầu hết đều thành lập trước hiệu lực Nghị định

Tại địa bàn do Cục Hải quan Hà Nội quản lý, hầu hết địa điểm, kho bãi chưa đáp ứng điều kiện đều được thành lập, hoạt động, công nhận, xác nhận trước thời điểm Nghị định 68/2016/NĐ-CP có hiệu lực. Việc chưa đáp ứng được các điều kiện có những nguyên nhân khách quan như không thể mở rộng diện tích, chưa tìm được địa điểm phù hợp, chưa có chuẩn trao đổi, kết nối. Bên cạnh đó, có những nguyên nhân chủ quan như do sắp di chuyển địa điểm nên không quyết định đầu tư, đang tạm dừng hoạt động.

Chẳng hạn, về địa điểm làm thủ tục tại cảng cạn (ICD), tại địa bàn do Cục Hải quan Hà Nội quản lý có 3 địa điểm gồm ICD Mỹ Đình, ICD Gia Lâm và ICD Thụy Vân. Cả 3 ICD đều không đáp ứng điều kiện diện tích tối thiểu. Nguyên nhân là do các ICD trên được thành lập trước thời điểm Nghị định 68/2016/NĐ-CP có hiệu lực, hiện nay không thể mở rộng ra khu vực xung quanh do hết quỹ đất. Bên cạnh đó, theo kế hoạch năm 2018 ICD Mỹ Đình sẽ được di chuyển đến Đức Thượng, Hoài Đức, TP Hà Nội; ICD Cổ Bi với diện tích 47.200 m2 sẽ thay thế ICD Gia Lâm hiện nay.

Tương tự tại Hải Phòng, kho ngoại quan VIJACO thuê đất trong Khu công nghiệp Nomura, diện tích kho bãi không đủ diện tích 5.000 m2, thực tế quỹ đất của Kho ngoại quan VIJACO đã hết không thể mở rộng để đáp ứng theo quy định tại Nghị định 68/2016/NĐ-CP.

Tại địa bàn Cục Hải quan Lạng Sơn quản lý, hiện có 16 địa điểm tập kết, kiểm tra hàng hóa XNK, 2 cửa hàng miễn thuế và 6 kho ngoại quan tại các khu vực cửa khẩu. Tuy nhiên, chỉ có 5 địa điểm tập kết, kiểm tra hàng hóa XNK và 1 kho ngoại quan có quyết định thành lập sau khi Nghị định 68/2016/NĐ-CP có hiệu lực. Chính vì vậy, không phải DN nào cũng đáp ứng các điều kiện hoạt động.

Đối với địa điểm tập kết và kiểm tra hàng hóa, Cục Hải quan Lạng Sơn cho biết, hiện nay mỗi đơn vị kinh doanh kho bãi sử dụng phần mềm của các nhà cung cấp khác nhau, không thuận lợi cho hoạt động quản lý của cơ quan Hải quan, phần mềm mới chỉ kết xuất được số lượng phương tiện ra, vào địa điểm tập kết, số lượng phương tiện còn tồn mỗi ngày mà không quản lý được lượng hàng hóa vào, ra địa điểm tập kết, kiểm tra hàng hóa XNK.

Đối với 6 kho ngoại quan tại địa bàn Cục Hải quan Lạng Sơn quản lý đều được trang bị hệ thống camera giám sát kết nối với cơ quan Hải quan, đảm bảo giám sát hoạt động của hàng hóa, phương tiện vào, ra kho ngoại quan với thời gian lưu giữ 12 tháng. Tuy vậy, vẫn còn một trường hợp DN kho ngoại quan không đáp ứng được yêu cầu này, do điều kiện khách quan là kho lạnh nên không lắp đặt được camera giám sát bên trong.

Hay đối với các cửa hàng miễn thuế, được thành lập trước khi Nghị định 68/2016/NĐ-CP ban hành và có hiệu lực, so với các quy định về điều kiện kinh doanh bán hàng miễn thuế tại Nghị định 68/2016/NĐ-CP thì vị trí của cả hai cửa hàng đều chưa đảm bảo được điều kiện vị trí nằm trong khu vực cách ly.

Một số kho ngoại quan dù có tổng diện tích đáp ứng quy định tại Nghị định 68/2016/NĐ-CP, tuy nhiên, diện tích văn phòng làm việc của cơ quan Hải quan hoặc diện tích tang vật vi phạm không đáp ứng về diện tích tối thiểu theo quy định tại Thông tư 84/2017/TT-BTC. Để đáp ứng điều kiện thì DN phải đầu tư thêm diện tích văn phòng làm việc, kho chứa tang vật vi phạm mới… điều này làm tăng chi phí cho DN trong khi kho bãi vẫn hoạt động bình thường và đảm bảo kiểm tra giám sát hải quan.

Tại địa bàn do Cục Hải quan Cao Bằng quản lý hiện có 1 cửa hàng miễn thuế, 3 kho ngoại quan và 11 địa điểm kiểm tra hàng hóa. Dù hầu hết các địa điểm, kho bãi đều đáp ứng điều kiện về diện tích, vị trí, camera giám sát nhưng điều kiện về phần mềm kết nối theo quy định tại Nghị định 68/2016/NĐ-CP thì hầu như các địa điểm tập kết chưa đáp ứng được. Theo phản ánh của các DN, là do nhà cung cấp phần mềm hiện đang triển khai chạy thử phần mềm theo chuẩn dữ liệu của Tổng cục Hải quan, do vậy DN kho bãi vẫn chưa có phần mềm quản lý đáp ứng điều kiện theo quy định.

Đề xuất thêm thời gian hoàn thiện

Trước thực tế trên, để thực hiện tốt công tác quản lý các kho, địa điểm, Cục Hải quan Lạng Sơn cho rằng Tổng cục Hải quan cần xây dựng phần mềm chung để thống nhất quản lý địa điểm tập kết, kiểm tra hàng hóa XNK và kho ngoại quan trên toàn quốc; đồng thời đề xuất kéo dài thời gian để DN có điều kiện đầu tư cơ sở vật chất đáp ứng các quy định trong Nghị định 68/2016/NĐ-CP.

Cục Hải quan Cao Bằng đề nghị Tổng cục Hải quan tiếp tục cho phép các địa điểm chưa đáp ứng điều kiện theo Nghị định 68/2016/NĐ-CP được tiếp tục hoạt động, cơ quan Hải quan sẽ đôn đốc để DN hoàn thiện các điều kiện theo quy định. Đồng thời, Tổng cục Hải quan xây dựng và ban hành quy định về giám sát, quản lý đối với hàng hóa, phương tiện ra, vào, lưu giữ tại địa điểm tập kết, kiểm tra hàng hóa XNK để thực hiện thống nhất; sớm xây dựng phần mềm quản lý chung thống nhất yêu cầu DN kinh doanh kho bãi, địa điểm sử dụng để đảm bảo thuận lợi trong công tác quản lý, kiểm tra, giám sát của cơ quan Hải quan.

Đồng thời, đơn vị này đề nghị khi thực hiện xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 68/2016/NĐ-CP cần quy định theo hướng giảm các điều kiện kinh doanh hoặc có quy định riêng đối với các kho bãi, địa điểm nằm ở khu vực biên giới, đặc biệt đối với kho, bãi nằm trong khu vực phạm vi cửa khẩu, khu vực chịu sự giám sát hải quan tại cửa khẩu đường bộ, cụ thể: Giảm điều kiện về cơ sở hạ tầng, trang thiết bị giám sát (hệ thống tường rào, số lượng camera và dung lượng lưu trữ hình ảnh giám sát)… Do hàng hóa, phương tiện ra, vào khu vực cửa khẩu đã được các lực lượng chức năng tại cửa khẩu kiểm soát chặt chẽ.